روز جهانی حیات وحش فرصتی برای آگاهی دادن درباره گونه های شگفت انگیز و اهمیت فوق العاده حیات وحش در خشکی و دریا برای توسعه پایدار است.
حیوان های وحشی
در روز 20 دسامبر 2013، مجمع عمومی سازمان ملل در شصت و هشتمین اجلاس خود 12 اسفندماه (سوم مارس) را روز امضای کنوانسیون تجارت بین الملل دو گونه حیوان ها و گیاه های در معرض خطر انقراض (CITES) به عنوان روز جهانی حیات وحش برای بزرگداشت و ارتقای سطح آگاهی عمومی درمورد حیوان های وحشی و گیاه ها اعلام کرد.
قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل دبیرخانه CITES را به عنوان تسهیل کننده تکریم جهانی این روز خاص برای حیات وحش در تقویم سازمان ملل تعیین کرد. روز جهانی حیات وحش اکنون مهمترین رویداد سالانه جهانی اختصاص یافته به حیات وحش محسوب می شود.
امسال و در 12 اسفندماه 1401 نیز روز جهانی حیات وحش را گرامی خواهیم داشت و به آن می پردازیم.
سال 2019
بزرگداشت روز جهانی حیات وحش در هر سال با یک موضوع برگزار می شود، مثل سال2019 میلادی که «زندگی زیر آب برای مردم و کره زمین» بود وه با چهاردهمین مورد از اهداف توسعه پایدار سازمان ملل هماهنگ شد.
تعداد گونه های شناخته شده اقیانوس حدود دویست هزار برآورد می شود ولی تعداد واقعی آن ممکن است به میلیون ها گونه برسد. در سطح جهانی، ارزش بازار منابع و صنایع دریایی و ساحلی سالانه حدود سه تریلیون دلار آمریکا تخمین زده می شود که حدود پنج درصد از مجموع کلی تولید جهانی می باشد.
معاش بیش از سه میلیارد نفر به تنوع زیستی دریایی و ساحلی بستگی دارد. حیات وحش دریا هزاران سال است که نه تنها تمدن وتوسعه انسانی را به طرق مختلف از تولید مواد غذایی گرفته تا مواد مورد نیاز صنایع دستی و ساختمانی حفظ کرده است بلکه موجب پربار شدن زندگی هایمان از نظر فرهنگی، معنوی و تفریحی شده است.
تهدید مداوم علیه گونه های دریایی، ظرفیت زندگی در زیر آب برای ارائه این خدمت ها را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. اکنون حدود 40% از اقیانوس ها با بهره کشی بیش از حد از گونه های دریایی و عواملی همچون آلودگی، کمبود زیستگاه ساحلی و تغییرهای آب و هوایی به شدت مورد تهدید مستقیم قرار گرفته است.
این خطرها بر زندگی و درآمد آن دسته از مردمی که زندگیشان به اکوسیستم دریایی بستگی دارد، بخصوص زنان و مردانی که در جوامع ساحلی زندگی می کنند، تأثیر فراوانی می گذارد. این اولین روز جهانی حیات وحش بود که روی زندگی زیر آب تمرکز می کند.
این موقعیت فوق العاده ای برای ارتقا سطح آگاهی عمومی در مورد تنوع خیره کننده زندگی دریایی، اهمیت گونه های دریایی برای توسعه زندگی بشری و اطمینان بخشی از چگونگی ایجاد این خدمت ها برای نسل های آینده می باشد.
همه ما به ارزش بی حساب حیات وحش واقف هستیم. حیوان ها و گیاه هایی که در نقاط بکر زندگی می کنند دارای ارزش ذاتی هستند و به جنبه های اقلیم شناسی، ژنتیکی، اجتماعی، اقتصادی، علمی، آموزشی، فرهنگی، تفریحی و زیبایی شناختی و رفاه بشری و توسعه پایدار کمک کرده اند.
روز جهانی حیات وحش فرصت مناسبی برای بزرگداشت اشکال گوناگون و زیبای گیاه ها و جانورها و ارتقای سطح آگاهی عمومی نسبت به فوائد فراوان حفظ آن ها می باشد.
درعین حال این روز یادآور نیاز ضروری افزایش مبارزه علیه جرائم مربوط به حیات وحش و نقش انسان در کاهش گونه های گیاهی و جانوری است که تبعات گسترده اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی دارد. با توجه به این تأثیرهای منفی، هدف توسعه پایدار شماره 15، بر روی توقف زوال گونه های زیستی تأکید دارد.
گونه های دریایی را بشناسید و با مشکلاتی که روبرو هستند و نحوه کمک به آن ها آشنا شوید. یافته ها و دانش خود را با خانواده و دوستان تقسیم کنید. دست آوردها و اطلاع ها را به همه به خصوص میان کودکان و جوانان منتشر کنید.
آن ها رهبران آینده حفاظت از محیط زیست هستند و استحقاق آینده ای را دارند که در آن انسان ها با حیات وحش سیاره مان با هماهنگی زندگی می کنند.
مطالبی که می توانند به این هدف کمک کنند از این جمله هستند: در شبکه های اجتماعی در این مورد اطلاع رسانی کنید. در صورت نیاز نگاهی به اسناد مربوط به شبکه های اجتماعی بیندازید یا عکس هایی از حیات وحش بگیرید و کارت هایی تهیه کنید و مطالبی در مورد این روز در آن ها بگنجانید.
دبیرخانه کنوانسیون تجارت بین المللی گونه های حیوان ها و گیاه ها در معرض خطر انقراض ( CITES) و فستیوال فیلم حیات وحش جکسون هال با همکاری یکدیگر یک فستیوال فیلم بین المللی با تمرکز بر گونه های دریایی ترتیب دادند. فیلم های برنده به ارتقاء سطح آگاهی عمومی در مورد اهمیت زندگی زیر آب کمک می کنند.
سال 2018
اما شعار روز جهانی حیات وحش در سال 2018 با موضوع: «گربه سانان بزرگ، شکارچیان در خطر» بود و از آن ها تجلیل شد. گربه سانان بزرگ از جمله معروف ترین و دوست داشتنی ترین حیوان ها در سراسر جهان هستند.
اما امروزه این شکارچیان جذاب با خطرهای گوناگون و بسیاری روبرو هستند که عمدتا به دلیل فعالیت های انسانی ایجاد شده اند. به طور کلی، به دلیل از دست دادن محیط زیست طبیعی و طعمه، درگیری با انسان ها، شکار و خرید و فروش غیر قانونی، جمعیت آن ها به طرز ناخوشایندی رو به کاهش است.
به عنوان مثال جمعیت ببرها در طول یکصد سال اخیر نزول 95% و جمعیت شیرهای آفریقایی در طول بیست سال اخیر کاهش 40 %داشته است. اما اقدام های گسترده ای جهت توقف این کاهش در حال انجام است. در تلاشی برای جلب گسترده مخاطب، توصیف مبسوطی از این گربه سانان بزرگ مورد استفاده قرار گرفته است که نه تنها شامل چهار گربه سان غرنده بزرگ یعنی شیر، ببر، پلنگ و جگوار می شود بلکه یوزپلنگ، پلنگ برفی، پلنگ آمریکایی، پلنگ ابری و دیگر گربه سانان را نیز در بر می گیرد.
گونه های مختلف گربه سانان در آفریقا، آسیا، و آمریکای شمالی، مرکزی و جنوبی یافت می شوند که نمایانگر پراکندگی جهانی آنان است و نمادهای گربه سانان بزرگ در لوگوی اتومبیل ها، کلوپ های ورزشی و صنعت مد مورد استفاده قرار می گیرد.
در طول قرن گذشته، گربه سانان را که شکارچیان جادویی این کره محسوب می شوند را با سرعت هشدار دهنده ای از دست داده ایم. روز جهانی حیات وحش 2018 فرصتی را جهت ارتقای آگاهی عمومی در مورد مشکلات این گربه سانان و افزایش حمایت از فعالیت های ملی و جهانی بسیاری است که برای حفظ این گونه ها بصورت نمادین انجام شد. از طریق روز جهانی حیات وحش، گربه سانان بزرگ توجهی را که شایستگی آن را دارند ایجاد کرده و حضورشان را در کنار ما تا نسل های آینده تضمین خواهند کرد.
به موازات اعلام روز جهانی حیات وحش توسط سازمان ملل، هیئت دبیران CITES از تمامی کشورها و سازمان های عضو و دیگر سازمان های جهانی، منطقه ای و زیرگروه، سازمان های غیر دولتی و تمامی افراد علاقه مند درخواست می کند که ضمن رعایت موضوع روز جهانی حیات وحش 2018، به افزایش آگاهی آن به طریقی شایسته بپردازند، رویدادهای ملی و بین المللی حفظ محیط زیست را با مراسم تجلیل از روز جهانی حیات وحش بپیوندند، با استفاده از روش های مناسب جهت تأثیر بر رفتار مشتریان، فعالیت هایی جهت کاهش تقاضای محصولات غیر قانونی حیات وحش ترتیب دهند و از لوگوی روز جهانی حیات وحش به طریق گسترده ای استفاده نمایند.
دولت ها، قانونگذاران، افسران پلیس، مأموران گمرک و محیط بانان در سراسر هر منطقه، در حال افزایش تلاش های خود جهت حفاظت از حیات وحش می باشند. البته حفاظت از محیط زیست و حیات وحش بر عهده تمامی شهروندان چه پیر و چه جوان می باشد. همه ما در این امر نقش داریم. فعالیت های حفاظتی همه ما تفاوت میان حفظ یک گونه و یا نابودی کامل آن را مشخص می کند.
دبیر کل سازمان ملل آقای آنتونیو گوترس در روز جهانی حیات وحش گفت ما بر نقش مهمی که حیوان های وحشی و گیاهان کره زمین در فرهنگ ها و بقای جوامع ما بازی می کنند، تأکید می کنیم و تمام توجه ما بر گربه سانان بزرگ جهان معطوف خواهد شد.
این شکارچیان شگفت انگیز که شامل گونه هایی نظیر یوزپلنگ، جگوار، پلنگ، شیر، یوزپلنگ آمریکایی، پلنگ برفی و ببرها می شوند ازآفریقا تا آسیا و آمریکا یافت می شوند. این مخلوق های جذاب در تمام جهان به دلیل قدرت و شکوه شان مورد احترام قرار دارند، اما در عین حال به طور روز افزون در خطر انقراض می باشند.
در دوره های اخیر این گربه سانان بزرگ کاهش چشمگیری داشته اند. تنها یک قرن پیش، حدود یکصدهزار ببر وحشی در آسیا زندگی می کردند در حالی که امروزه کمتر از 4000 ببر باقی مانده است. آن ها 96 درصد از محدوده زندگی خود را نیز از دست داده اند.
این داستان در مورد تمام گربه سانان بزرگ صدق می کند. آن ها همه در معرض خطر از دست دادن محیط زیست طبیعی خود، تغییرهای آب و هوایی، شکار غیر قانونی، قاچاق ممنوع، و درگیری با انسان ها می باشند. ما مسئول کاهش تعداد آن ها هستیم و بنابراین باید آن ها را نجات دهیم.
پروژه «اهداف توسعه پایدار» شامل هدف های مشخصی برای پایان دادن به شکار غیرقانونی و قاچاق حیوان ها و گیاهان حفاظت شده می باشد. سال گذشته، کشورهای عضو سازمان ملل سومین قطعنامه را برای مقابله با علت اصلی کاهش حیات وحش آغاز کردند و دولت ها، جوامع شهری و بخش های خصوصی در سراسر جهان در تشریک مساعی باهم این قطعنامه را در عمل پیاده می کنند.
در نهایت، راه حل حفظ گربه سانان بزرگ و دیگر گونه های در معرض خطر، خط مشی حفاظتی است که بر اساس علوم مستدل و اجرای قانون استوار می باشد. در این میان نیازهای مردم محلی نیز باید در نظر گرفته شود. وقتی جوامع محلی و اقتصاد از حفاظت از حیات وحش بهره می برد، احتمال موفقیت راه کارها بیشتر خواهد بود.
گربه سانان بزرگ از مهمترین گونه ها هستند و حفاظت از آن ها حفظ مناطق زیبا و انوع گوناگونی از حیوان هایی است که در آن زندگی می کنند. از طریق حفاظت این گونه ها، تمامی اکوسیستمی که برای سلامت کره خاکی ما اهمیت دارند، حفاظت می شوند.
محیط بانان شجاع و افسران پلیس با جرائمی که در حیات وحش رخ می دهد مبارزه می کنند، زندگی شان را به خطر می اندازند تا از این گونه های در معرض خطر حفاظت نمایند. اما حفاظت حیات وحش یک مسئولیت همگانی است. در روز جهانی حیات وحش، من از همه مردم جهان می خواهم که ما را در ارتقا آگاهی عمومی یاری کرده و خود اقداماتی را در جهت اطمینان از بقای گربه سانان بزرگ جهان و دیگر گونه های ارزشمند و ضعیف به عمل آورند.
دبیر کل انجمن تجارت گونه های گیاهی و حیوانی در معرض خطر (CITES) آقای جان اسکنلون هم در این روز گفت امسال، روز جهانی حیات وحش نمایشی از ستارگان حیات وحش خواهد بود، که در آن یوزپلنگ، پلنگ ابری، جگوار، پلنگ، شیر، یوزپلنگ آمریکایی و ببر می درخشند.
این شکارچیان با شکوه الهام بخش زیبایی، سرعت، قدرت و انرژی محض هستند و در طول سال ها همچنین الهام بخش سازندگان اتومبیل های پرسرعت، تیم های ورزشی ممتاز و طراحان مد جهان بوده اند. اما گربه سانان بزرگ با خطرهای زیادی برای زنده ماندن در حیات وحش روبرو هستند که شامل از دست دادن محیط زیست طبیعی، کمبود طعمه، شکار و قاچاق غیرقانونی، درگیری با انسان ها و تغییرهای آب و هوایی می شود.
در طول یکصد سال گذشته کاهش جمعیت ببرها 95 درصد تخمین زده می شود تنها در مدت بیست سال جمعیت شیرها 40 درصد افت کرده است. اما اثرهای ناخوشایند از دست دادن گربه سانان بزرگ فراتر از از دست دادن خود گونه ها است بلکه بخشی جایگزین نشدنی در سیستم طبیعی کره زمین هستند که باید حفاظت شوند. اما امید وجود دارد.
انسان ها این خطرها را برای گربه سانان بزرگ ایجاد کرده اند و خود باید راهی برای حل مشکل بیابند. اگر ما همین حالا اقداماتمان را آغاز کنیم می توانیم از بحران جلوگیری نماییم! موضوع روز جهانی حیات وحش 2018 «شکارچیان در خطر» می باشد که چراغی را در مقابل جهانیان جهت لزوم اقدام هر چه سریع تر برای حفظ این گربه های بزرگ در حیات وحش روشن می کند.
همه ما در حفظ این حیوان های شگفت انگیز مسئول هستیم. استفاده از تکنولوژی مدرن به ما بصیرتی جدید در مورد گربه سانان بزرگ داده است و اقدام هایی در سراسر جهان برای حفاظت از این حیوان های نمادین در حال انجام است. مناطق حفاظت شده برای آن ها امکان زندگی و شکار در محیط وحش را فراهم کرده و روش های خلاقانه ای برای همزیستی مسالمت آمیز حیوان های وحشی و انسان ها ابداع می شود، CITES حفاظت قانونی در مقابل خرید و فروش و بهره برداری غیر قانونی از این گربه سانان را نیز در نظر دارد.
این روز خاص در تقویم سازمان ملل، برای ما فرصت عالی جهت ارتقاء سطح آگاهی مردم نسبت به مشکلات این گربه سانان و کسب حمایت برای افراد شجاع بسیاری که در صدد حفظ آن ها هستند، فراهم می نماید. در روز جهانی حیات وحش، بیایید همه با هم بدون توجه به اینکه چه کسی هستیم و یا کجا زندگی می کنیم، توجه خاص و حمایتی در خور و شایسته ی این گربه سانان به آن ها بدهیم!
در این قسمت مقاله چنرین گربه سان بزرگ را به شما معرفی می کنیم:
ببر: در میان همه گربه سانان بزرگ، ببرها (گانترا تایگریس) بیش از بقیه گونه ها در معرض انقراض قرار دارند. با کمتر از 3900 ببر در حیات وحش، تنها در چهار درصد محدوده همیشگی خود یافت می شوند.
ببرها در یازده کشور در آسیا زندگی می کنند ولی تولید مثل آن ها فقط در هشت کشور به اثبات رسیده است. آن ها در 96 درصد محدوده تاریخی شان یافت نمی شوند. بیشتر این کاهش در ده سال اخیر اتفاق افتاده است. ببرها در ده کشور منقرض شده اند.
پلنگ برفی: پلنگ های برفی (اونچیا اونچیا) به دلیل اینکه طبیعت پر رمز و رازی داشته و به ندرت دیده می شوند، توسط مردم محلی «ارواح کوهستان» نامیده می شوند. پلنگ های برفی که یکی از پر رمز و راز ترین گونه های روی زمین هستند، همچنان یکی از ناشناخته ترین گربه سانان بزرگ باقی مانده اند.
پلنگ برفی در شرایط اقلیمی عجیبی همچون 5500 متر بالای سطح دریا زندگی می کند. 60 درصد محیط زیست پلنگ های برفی در چین قرار دارد و گستره پراکندگی آن 12 کشور و حدود دو میلیون کیلومتر مربع است.
یوزپلنگ آمریکایی (پوما): پوماها (پوما کانکالر) که به نام های یوزپلنگ آمریکایی، شیر کوهی، پلنگ، سیاه گوش هم شناخته می شوند در 28 کشور در قاره آمریکا پراکنده اند ولی این گونه به طورکلی رو به کاهش است.
پوماها در هر گونه منطقه جنگلی، بیابان های میانکوهی و چمن زارهای باز استپ زندگی می کنند. پوماها در 28 کشور در سراسر قاره آمریکا یافت می شوند.
شیر: باوجود اینکه نام شیر تداعی کننده آفریقا است اما شیرها (پانترا لئو) کاهش فاجعه باری داشته اند و در مرز انقراض در تمامی مناطق به جز مناطق حفاظت شده بزرگ با مدیریت عالی قرار دارند. شیرها در 27 کشور آفریقایی و یک کشور آسیایی زندگی می کنند ولی فقط در هفت کشور جمعیت آن ها بیش از هزار قلاده است. در طول یکصد سال اخیر ، شیرها در80 درصد محدوده تاریخی شان ناپدید شده و در 26 کشور آفریقایی منقرض شده اند.
پلنگ: پلنگ ها (پانترا پاردوس) بیشترین گستره را نسبت به بقیه ی گربه سانان بزرگ دارند و محیط زیست های متنوعی دارند به طوری که از جنگل های استوایی کنگو تا بیابان های خاور میانه یافت می شوند. با وجود تطابق فوق العاده شان با محیط، جمعیت پلنگ ها در آفریقا و آسیا در سرازیری کاهش قرار گرفته است. آن ها در شش کشور و منطقه منقرض شده اند از جمله: هنگ کنگ چین، کویت، لیبی، سنگاپور، سوریه و تونس.
پلنگ ها از حداقل 40 درصد محدوده خود در آفریقا و 50 درصد محدوده شان در آسیا ناپدید شده اند. وجود پلنگ ها در شش کشور عراق، قزاقستان، کره، لبنان، لسوتو و موریتانی کاملا نامشخص است.
جگوار: گرچه جمعیت جگوار (پنترا انکا) در برخی مناطق فراوان است و امروزه بیشترین تعداد آن ها در آمریکا زندگی می کنند، اما شکار غیر قانونی، قطع کردن درختان جنگلی و کمبود طعمه در حیات وحش آن ها را در معرض خطر قرار داده است.
جگوارها در 18 کشور آمریکای لاتین، از مکزیک تا آرژانتین زندگی می کنند و از 40 درصد محدوده ی تاریخی زندگی اش حذف شده است. آن ها در دو کشور السالوادور و اروگوئه کاملا منقرض شده اند.
یوزپلنگ: یوزپلنگ که به عنوان سریع ترین حیوان در روی کره ی زمین شناخته می شود، در عین حال کم خطرترین گربه سان بزرگ است. امروزه تخمین زده می شود که تنها 7100 یوزپلنگ در طبیعت وحش آفریقا با آینده ای نامشخص باقی مانده است.
یوزپلنگ ها از تقریبا 90 درصد محدوده ی تاریخی شان در آفریقا ناپدید شده اند و در آسیا به جز حدود 50 قلاده در مناطق مرکزی ایران، در بقیه مناطق منقرض شده اند. 79 درصد جمعیت کل یوزپلنگ ها شامل حدود یکصد قلاده و حتی کمتر می شوند.
البته در پایان باید به این نکته اشاره کنیم که مطلب مربوط به یوزپلنگ، در مقاله روز جهانی حیات وحش درباره یوزپلنگ آفریقایی بوده که دارای جمعیت بیشتری نسبت به یوزپلنگ ایرانی است.
هم اکنون می توانید این مقاله را از طریق واتساپ و تلگرام… به اشتراک بگذارید: